آشنایی با انواع رزوه و آشنایی با آنها
از نظر مهندسی و ابزاری، بیش از 125 نوع رزوه وجود دارد که آشنایی با 30 نوع از آنها برای صنعتگران کافی است. اتصالات مکانیکی مانند پیچ ها دارای رزوه خارجی بوده و مهره ها و سوراخ های رزوه شده دارای رزوه داخلی هستند. رزوه از سه قسمت ریشه، قله و پهلو تشکیل شده است و زاویه معمول هر رزوه در سیستم متریک، 60 درجه است.
نری و مادگی
هر مجموعه ای که به صورت خارجی و داخلی باشد را اصلاحا نری و مادگی تعریف میکنیم ، برای مثال پیچ یک رزوه ی خارجی است در حالی که مهره یک رزوه ی داخلی است.
چپ گرد و راست گرد
اگر مهره را بتوان در جهت عقربه های ساعت حول پیچ چرخاند و محکم نمود، پیچ را راست گرد (Right-hand) گویند و اگر مخالف جهت عقربه های ساعت باشد، چپ گرد (Left-hand) گوییم. اغلب پیچ ها، راست گرد هستند مگر در موارد خاص مانند پدال دوچرخه که با رزوه چپ گرد ساخته شده و هرچه پدال بیشتر می چرخد، پیچ محکم و ایمن تر می گردد. در صورت چپ گرد بودن رزوه، تولید کننده باید توسط درج فلشی بر روی گل پیچ و یا مهره آنرا مشخص نماید.
طراحی دنده ها
دنده ها از نظر طاحی به دو دسته ی موازی و مخروطی تقسیم ؛ در اتصال با دنده‌های موازی، آب‌بندی توسط رزوه‌ها انجام نمی‌شود بلکه وظیفه جلوگیری از نفوذ روغن و نشتی بر عهده انواع اورینگ یا واشر‌های تخت می‌باشد. در اتصالات با دنده‌های مخروطی، دنده‌ها علاوه بر نگه‌داری اتصال وظیفه آ‌بندی رانیز برعهده دارند. اتصال با دنده‌های موازی به صورت متداول مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اتصالات نیاز به گشتاور کمتری برای نصب، نسبت به اتصالات مخروطی دارند. این امر باعث حذف امکان ایجاد اعوجاج و ترک در پوسته قطعات هنگام سفت کردن اتصال می‌شود. اتصالات با دنده مخروطی برعکس اتصالات موازی ممکن است بر اثر لرزش به مرور زمان شل شده و ایجاد نشتی نمایند. اتصالات با دنده‌های موازی هنگام نصب تغییر شکل نمی‌دهند و امکان استفاده مجدد آنها وجود دارد در حالی که اتصالات مخروطی برای استفاده مجدد محدودیت دارند.
گام یا دنده در هر اینچ (TPI)
در پیچ های چند راهه به فاصله دو دنده ی متوالی و یا میزان پیشروی طولی پیچ در اثر چرخش یک دور کامل را گویند.
قطر
برای مشخص کردن قطر بزرگ از نوک دنده ها و برای مشخص کردن قطر کوچک از شیار دنده ها استفاده میکنیم.
قطر گام فاصله بین دو لبه جانبی یا فاصله بین دو خط مرکزی پروفیل می باشد.
زاویه جانبی دنده ها
به زاویه ی بین خط وال تاج و ریشه با خط عمود بر محور رزوه زاویه ی جانبی گوییم. در دنده های مخروطی زاویه ی مخروطی نیز وجود دارد و این زاویه بین مخروط و محور پیچ است.
